पद सङ्गति भन्नाले वाक्यमा रहेका पदहरू (शब्दहरू) बीचको व्याकरणिक सम्बन्धलाई बुझिन्छ। वाक्य सही हुनका लागि यसभित्रका पदहरूबीच उचित मेल हुनुपर्छ। यदि पदहरू बीच मेल भएन भने वाक्य त्रुटिपूर्ण हुन्छ।
कर्ता र क्रियाबीच लिङ्ग, वचन, र पुरुष मिल्नुपर्छ।
| नमिलेको वाक्य | मिलेको वाक्य |
|---|---|
| केटी आयो। | केटी आई। |
| हामी जान्छ। | हामी जान्छौं। |
| नमिलेको वाक्य | मिलेको वाक्य |
|---|---|
| किताब रामले पढ्छ। | किताब रामले पढ्छन्। |
| काम उसले गर्यो। | काम उसले गर्यो। |
| नमिलेको वाक्य | मिलेको वाक्य |
|---|---|
| उनले कलमले लेख्छु। | उनले कलमले लेख्छ। |
वाक्यगत सङ्गति भनेको वाक्यका विभिन्न अङ्गहरूबीचको सम्बन्ध हो।
पद सङ्गति वाक्य संरचनाको एक महत्त्वपूर्ण पक्ष हो। यसले वाक्यलाई व्याकरणिक रूपमा शुद्ध, स्पष्ट, र प्रभावकारी बनाउँछ। पद सङ्गतिको सिद्धान्तलाई सही रूपमा लागू गर्न सकेमा लेखन तथा वाचन दुवै सरल र प्रभावकारी हुन्छ।
| नमिलेका वाक्य | मिलेका वाक्य | सङ्गतिको आधार | सङ्गतिको स्थान |
|---|---|---|---|
| केटी आयो। | केटी आई। | लिङ्ग | कर्ता र क्रिया |
| हामी जान्छ। | हामी जान्छौं। | वचन | कर्ता र क्रिया |
| म बजार गयो। | म बजार गएँ। | पुरुष | कर्ता र क्रिया |
| मामा आयो। | मामा आउनुभयो। | आदर | कर्ता र क्रिया |
| सानो बहिनी आई। | सानी बहिनी आई। | विशेषण र विशेष्य | - |
| लाम्पाको बहिनी। | लाम्पाकी बहिनी। | भेदक र भेद | - |
| आमा घरमा हुन्छ। | आमा घरमा हुनुहुन्छ। | नाम र सर्वनाम | - |
| उनी बिरामी छन्। | उहाँ बिरामी हुनुहुन्छ। | नाम र सर्वनाम | - |